Clone of Mantelzorgers ondersteunen binnen je lokaal bestuur

Op deze pagina

Waarom inzetten op ondersteuning van mantelzorgers?

1 op 3 volwassen Vlamingen is mantelzorger. Ook in jouw stad of gemeente. Als lokaal bestuur sta je dicht bij de burgers, dus ook bij de mantelzorgers. Met een gerichte aanpak en ondersteuning kan je veel voor hen betekenen.

Met de vermaatschappelijking van de zorg en de buurtgerichte zorg neemt de rol van een lokaal bestuur toe. Meer hierover lees je in het Vlaams Mantelzorgplan en het  decreet lokaal sociaal beleid. Aandacht voor mantelzorg maakt dus deel uit van een integraal beleid, waarin ook de leefruimte, woonomgeving, werk, onderwijs, lokale economie… worden betrokken. Het past ook in het streven naar een Gezonde Gemeente en Zorgzame Buurten.

Je maakt met het lokaal bestuur het verschil voor:

  • Mantelzorgers: met ondersteunende diensten, erkenning en een tegemoetkoming voor hun inspanningen. Je kan mantelzorgers wegwijs helpen maken in het zorglandschap, en mee waken over de zorg voor hun eigen gezondheid, welzijn en draagkracht.
  • De persoon met zorg- en ondersteuningsnood: met kwalitatieve zorg in de vertrouwde omgeving. Je kan een goede integratie in de samenleving ondersteunen en vereenzaming en verwaarlozing helpen vermijden.
  • De samenleving: met een efficiënt en betaalbaar gezondheidssysteem met oog voor ieders draagkracht. Je bouwt mee aan een sociaal weefsel, solidariteit en een zorgzame samenleving.

Zo draag je als stad of gemeente bij aan een inclusieve en warme samenleving.

Noden van mantelzorgers detecteren

Wil je met het lokaal bestuur mantelzorgers ondersteunen? Betrek dan van meet af aan de mantelzorgers. Zo kan je inspelen op hun noden en behoeften.

Organiseer bijvoorbeeld een bevraging in je gemeente of stad. Of beter nog: breng een groep van mantelzorgers samen om gezamenlijk de noden in kaart brengen.

Goede praktijkvoorbeelden

  • Dialoogtafelrondes stad Leuven: in overleg met mantelzorgers werden de noden in kaart gebracht en werd het zorg- en ondersteuningsaanbod geëvalueerd. Op basis hiervan werden acties geformuleerd voor het lokale bestuur en lokale partnerorganisaties.
  • De gemeente Erpe-Mere bracht een huisbezoek aan alle 75+ers met een zorggids. Dit is een brochure met een overzicht van alle zorgverleners en met de ondersteuningsmaatregelen die Erpe-Mere aanbiedt.
  • Stad Roeselare organiseerde ontmoetingsavonden met mantelzorgers voor lotgenotencontact en om de noden en behoeften in kaart te brengen.
  • Stad Aalst richtte een ZorgLab op waar zowel burgers als zorgverleners oplossingen zoeken voor problemen van zorgvragers en mantelzorgers. Door samen na te denken en producten te testen, verbeteren ze de zorg- en dienstverlening. Er is ook een ZorgLab voor ondernemingen die innovatieve zorgproducten ontwikkelen.
  • In de stad Gent (project 'Dementievriendelijke middenstand') tekenden verschillende organisaties in oktober 2016 een engagementsverklaring voor meer aandacht voor personen met dementie en hun mantelzorgers. Daaruit groeide het idee om ook de horeca en andere middenstanders te betrekken. Dementievriendelijke horecazaken kunnen een sticker op hun raam kleven. Ook andere middenstanders werden warm gemaakt voor het project.

Wil je jouw inspirerend initiatief hier delen? Stuur een mailtje naar info@expertisepuntmantelzorg.be met toelichting over het initiatief.

Gluren bij de buren

Inspiratie uit Nederland

Mantelzorgers ondersteunen en erkennen

Een lokaal bestuur heeft veel mogelijkheden om mantelzorgers te ondersteunen en waarderen.

  • Laagdrempelige informatie
    • Bekendmaken van www.mantelzorgers.be als centraal informatiepunt over mantelzorg
    • Een zorgloket (contactpunt) waar men terechtkan met vragen over premies, tegemoetkomingen, ondersteuning… Mantelzorgers krijgen er advies en een luisterend oor
    • Verspreiden van de centrale informatiebrochure, aangevuld met lokaal ondersteuningsaanbod (binnenkort beschikbaar!)
    • Infosessies voor mantelzorgers. Informeer hiervoor bij de erkende mantelzorgverenigingen
  • Ondersteuning thuis
    • Diensten thuiszorg, zoals warme maaltijden, gezinszorg, poetshulp, karweihulp …
    • Vrijwilligers: ziekenbezoek, oppasdienst, boodschappendienst …
  • Ondersteuning buitenshuis
    • Een lokaal dienstencentrum met een activiteiten- en ondersteuningsaanbod
    • Dagopvang
  • Financiële ondersteuning.
    • 7 op de 10 gemeenten in Vlaanderen geven al een mantelzorgpremie. Veel mantelzorgers ervaren de premie als een erkenning en appreciatie voor hun inzet. In het rapport 'Een mantelzorgpremie in elke gemeente' van Samana vind je aanbevelingen. 
  • Zet mantelzorgers in de bloemetjes.
    • Werk hiervoor samen met lokale partners, het lokaal dienstencentrum, dagopvangcentra of buurthuizen. Organiseer een actie voor de Dag van de Mantelzorg op 23 juni: een verwenmoment, een informatiebeurs of een recreatief aanbod voor mantelzorgers.
  • Draag bij aan de bekendmaking van de term ‘mantelzorg’, zodat meer mantelzorgers zich ermee identificeren en zich erkend voelen. Voer een informatiecampagne in de lokale pers of met flyers.
  • Organiseer lotgenotencontact. De mantelzorgverenigingen kunnen deze bijeenkomsten begeleiden.

Tip: Organiseer je een activiteit voor mantelzorgers? Voorzie dan opvang voor de persoon met zorg- of ondersteuningsnood, zodat de mantelzorger zonder zorgen kan deelnemen.

Mantelzorgers doorverwijzen

Verwijs naar…

Goede praktijkvoorbeelden

  • De gemeente Londerzeel bood samen met de 6 mantelzorgverenigingen vormings- en ontmoetingssessies aan voor mantelzorgers. Op een aangename locatie ontmoeten mantelzorgers elkaar in een vertrouwelijke en gezellige sfeer.
  • Mantelzorgtraject district Borgerhout (Antwerpen) zette in op het bereiken van de kwetsbare doelgroep van mantelzorgers van etnisch-culturele minderheden.
  • Lokale mantelzorgnetwerken in Oost-Vlaanderen. In 2016 werden met lokale partners 26 mantelzorgnetwerken opgericht voor een goede samenwerking over de sectoren heen.
  • Een aantal steden en gemeenten en eerstelijnszones organiseren, al dan niet samen met de 6 erkende mantelzorgverenigingen, een maandelijks mantelzorgcafé. Voorbeelden zijn Aalst, Brugge, Roeselare, Wetteren, Zele, Eerstelijnszone Noorderkempen.

Heb of ken jij ook een inspirerend initiatief? stuur een mailtje naar info@expertisepuntmantelzorg.be met wat toelichting over het initiatief.

Gluren bij de buren

Inspiratie uit Nederland

Nood aan maatwerk

Enkele aandachtspunten bij de ondersteuning van mantelzorgers:

  • Heb aandacht voor verschillende mantelzorgsituaties en relaties. Oudere mantelzorgers hebben andere noden dan jonge mantelzorgers. Zorgen voor iemand met een beperking is anders dan voor iemand met een psychische kwetsbaarheid.
  • Vertrek vanuit de positieve aspecten van mantelzorg. Mantelzorgers moeten hun draagkracht bewaken en hebben vaak ondersteuning nodig, maar mantelzorg geeft ook voldoening.
  • Hou rekening met de relatie die mantelzorgers en personen met zorg- en ondersteuningsnood hebben en de zorgcultuur binnen het gezin, de familie of het netwerk.

Organiseer als lokaal bestuur niet zelf alle zorg. Werk samen met lokale partners en/of bedrijven, met mantelzorgers en hun zorgvrager. Zo bouw je een gedragen en duurzame ondersteuning uit.

Vrijwilligers ondersteunen mantelzorgers

Voor alle duidelijkheid: mantelzorgers zijn geen vrijwilligers.

Hoewel vrijwilligerswerk net als mantelzorg ook vaak onbezoldigd is, is de relatie met de zorgvrager anders. Vrijwilligers kiezen er bewust voor om vrijwilligerswerk te doen. Mantelzorg komt op je pad, het overkomt je. De band tussen jou en de zorgbehoevende persoon was er doorgaans al voordat je naaste zorgbehoevend werd.

Vrijwilligers kunnen wel een waardevolle rol spelen in het ondersteunen van mantelzorgers. Het gaat hier over nabije zorgzaamheid: het kleine helpen, er zijn voor elkaar, eerder dan om frequente, zwaardere of structurele hulp.

Aan de slag

Wil je vrijwilligers inzetten om mantelzorgers in jouw gemeente of stad te ondersteunen? Bereid dit goed voor en laat je helpen door experten. Werken met vrijwilligers vraagt namelijk de nodige tijd en investering aan begeleiding, ondersteuning en waardering.

Zorg voor:

  • een duidelijke taakomschrijving
  • een rekruteringsbeleid
  • een ondersteuningsbeleid
  • een waarderings- en erkenningsbeleid

Er zijn ook verplichtingen waaraan je moet voldoen (zoals verzekeringen). Informeer je dus goed.

Meer info bij het Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk vzw

<< Terug naar de landingspagina