Wat kan je als huisarts betekenen voor mantelzorgers?

Mantelzorgers zijn een onmisbare schakel in de zorg. Toch blijft hun cruciale rol vaak onderbelicht. In het kader van het Vlaams Mantelzorgplan sensibiliseren we verschillende professionals rond het ondersteunen van mantelzorgers. Als huisarts ben je vaak de eerste zorgverlener die mantelzorgers ontmoet. Dit biedt een unieke kans om hen tijdig te ondersteunen en te voorkomen dat ze overbelast raken. Maar hoe kan je als huisarts bijdragen aan een goede samenwerking met mantelzorgers?

Mantelzorger benoemen en betrekken

Veel mantelzorgers realiseren zich zelf niet dat zij in deze rol zitten. Voor hen is de zorg vanzelfsprekend, zelfs wanneer deze intensiever wordt dan de 'gewone zorg'. Het benoemen van de term ‘mantelzorger’ kan een belangrijke eerste stap zijn. Dit opent de deur naar erkenning en ondersteuning. Pas wanneer iemand beseft dat een aanbod voor hem of haar bedoeld is, zal die er ook gebruik van maken of ernaar op zoek gaan. Tot op vandaag is er een ruim aanbod, zoals mantelzorgcafés, mantelzorgpremies en infoavonden, waar heel wat mantelzorgers de weg niet naartoe vinden. Je kan verwijzen naar www.mantelzorgers.be, waar informatie gebundeld wordt. Ook op school of op het werk zijn er vaak faciliteiten waar mantelzorgers gebruik van kunnen maken.

Onderzoek toont aan dat mantelzorgers graag proactief benaderd worden door zorgprofessionals, omdat zijzelf vaak niet de eerste stap durven zetten. Door hen actief te betrekken in gesprekken over de zorg van de patiënt, kan je als huisarts een positieve invloed hebben op zowel de mantelzorger als de patiënt.

De huisarts als sleutelfiguur

Als huisarts sta je niet alleen in voor de zorg voor je patiënt. Vaak is er een heel zorgteam betrokken, zoals de thuisverpleging, de kinesist, de specialist of de gezinshulp. Ook met deze professionals komt de mantelzorger in contact. Door de mantelzorger expliciet te benoemen in je contacten met andere zorgverleners, kan je bijdragen aan meer erkenning en een betere samenwerking. Het helpt andere zorgverleners te begrijpen wie de mantelzorger is, welke taken die op zich neemt en welke waardevolle informatie die kan delen. Dit verhoogt de kwaliteit en continuïteit van de zorg aanzienlijk.

Waarom aandacht voor mantelzorgers loont

De draagkracht van mantelzorgers kan onder druk komen te staan door de intensiteit en langdurigheid van hun rol. Meer dan de helft van de Vlaamse mantelzorgers ervaart emotionele belasting, en één op drie vindt de mantelzorg fysiek zwaar. Dit kan onder meer leiden tot spanningen in de relatie tussen de mantelzorger en de patiënt, met risico's voor de continuïteit van de zorg.

Als huisarts kan je het verschil maken door aandacht te besteden aan de draagkracht van de mantelzorger. Een open gesprek over hun uitdagingen, gecombineerd met praktische ondersteuning en doorverwijzing naar hulpmiddelen, kan overbelasting voorkomen. Zo wordt de mantelzorger een duurzame partner in de zorg.

LOK-vormingen: leren en inspireren

Om huisartsen hierbij te ondersteunen, ontwikkelde Thomas More samen met OKRA-ZORGRECHT en Domus Medica een interactief LOK-pakket in het kader van het Vlaams Mantelzorgplan 2022-2024. Dit pakket, dat bestaat uit infoflashes en werkvragen, stimuleert waardevolle peer-to-peer discussies over het betrekken van mantelzorgers vanuit de huisartsenpraktijk. Het leren van elkaar staat hierbij centraal. Door uitwisseling van ervaringen en inzichten ontdek je nieuwe manieren om mantelzorgers effectief te ondersteunen.